داروهای ضد افسردگی

تاریخچه داروهای ضد افسردگی با Tricyclic Anti Depressants و Monoamine Oxidase Inhibitors ( بازدارنده اکسیداز تک آمین ) آغاز شد . هر یک از این دو دسته داروها موثر بودند و بصورت اتفاقی ساخته شدند .

امروزه داروهای ضد افسردگی بسیاری وجود دارند که در 60 الی 70 درصد موارد می توانند افسردگی را درمان کنند .

از این داروها تنها برای درمان افسردگی استفاده نمی شود بلکه برای درمان بیماری ها و مشکلاتی مانند :

1- اختلال های افسرده ساز

2- اختلال دو قطبی

3- اختلال های روانی

4- اختلال های مربوط به خواب

5- Panic Attack

6- اختلال های خورد و خوراک

7- شب ادراری

8- ترک سیگار

نیز استفاده می شوند .

دسته بندی داروهای ضد افسردگی :

انواع مختلفی از داروهای ضد افسردگی وجود دارد که بر اساس عملکردشان بر روی مواد شیمیایی در مغز دسته بندی می شوند .

عمده ترین دسته ها شامل Non Selective Anti Depressants و Selective Reuptake Inhibitors و Receptor Blockers می شوند . این دسته ها خود شامل دسته های دیگر می شوند که در اینجا آنها را معرفی می کنیم .

دسته داروهای Non Selective Anti Depressants :

1- Tricyclic Anti Depressants یا ( TCAs )

2- Monoamine Oxidase Inhibitors یا ( MAOIs )

دسته داروهای Selective Reuptake Inhibitors :

1- Selective Serotonin Reuptake Inhibitors یا ( SSRIs )

2- Selective Noradrenaline Reuptake Inhibitors یا (NARIs)

3- Serotonin and Norepinephrine Reuptake Inhibitors یا ( SNRIs )

4- Norepinephrine and Dopamine Reuptake Inhibitors یا ( NDRIs )

دسته داروهای Receptor Blockers :

1- Noradrenergic and Specific serotonergic Anti Depressants یا ( NaSSA )

2- Nefazodone

TCAs اولین و قدیمی ترین نوع داروهای ضد افسردگی هستند . SNRI ، NDRI ، SSRI و NARI ها داروهای جدیدتر ورایج تری هستند که جایگزین داروهای قدیمی شده اند .

عملکرد داروهای ضد افسردگی :

تمام داروهای ضد افسردگی با یک قانون کلی عمل می کنند . و آن افزایش یک یا چند انتقال دهنده عصبی در مغز است .

اتقال دهنده های عصبی مولکول هایی هستند که وظیفه آنها حمل بسته های اطلاعاتی از یک رشته عصبی به رشته های دیگر است .

دسته Tricyclic Anti Depressants یا ( TCAs ) :

از داروهای این دسته می توان به دارو های زیر اشاره کرد :

1- Amitriptyline

2- Amoxapine

3- Desipramine

4- Doxepin

5- Imipramine

6- Nortriptyline

7- Protriptyline

8- Trimipramine

TACها برای درمان باند مدت استفاده می شوند . این داروها روی سروتونین و نوراپی نفرین و دیگر مواد شیمیایی در بدن تاثیر می گذارند .

به دلیل اینکه این داروها روی هورمون ها و دیگر مواد شیمیایی ناخواسته ممکن است اثر گذارند ، دارای عوارض جانبی نسبتا زیادی هستند . از جمله این عوارض می توان به موارد زیر اشاره کرد.

1- خواب آلودگی

2- خشک شدن دهان

3- تیرگی در دید

4- یبوست

5- ناتوانی در دفع ادرار

6- سرگیجه

7- مشکلات جنسی

8- افزایش ضربان قلب

9- گم گشتگی

10- سردرد

11- کاهش فشار خون

12- حساس شدن نسبت به نور

13- افزایش اشتها

14- افزایش وزن

15- حالت تهوع

16- احساس ضعف و سستی

دسته Selective Serotonin Reuptake Inhibitors یا ( SSRIs ) :

داروهای این دسته عبارتند از :

1- Citalopram

2-Escitalopram

3-Fluoxetine

4- Paroxetine

5- Sertraline

این داروها تنها روی انتقال دهنده عصبی سروتونین عمل می کنند . SSRIها دارای عوارض جانبی کمتری نسبت به TCAs و MAOIها هستند . برخی از این عوارض شامل موارد زیر هستند .

1- خشک شدن دهان

2- حالت تهوع

3- نا آرامی

4- بی خوابی

5- سردرد

6- مشکلات جنسی

دسته Serotonin and Norepinephrine Reuptake Inhibitors یا ( SNRIs ):

SNRIها روی انتقال دهنده های عصبی سروتونین و نوراپی نفرین تاثیر می گذارند . این دسته از داروها قدرت انتخابی بالایی دارند که از جمله آنها می توان به Venlafaxine و Duloxetine اشاره کرد .

عوارض جانبی SNRIها شامل موارد زیر است :

1- حالت تهوع

2- استفراغ

3- سرگیجه

4– بی خوابی

5- خواب آلودگی

6- یبوست

7- تعرق

8- خشک شدن دهان

9- خمیازه کشیدن

10- لرزش و رعشه

11- اضطراب

12- آشفتگی

13- اختلال در بینایی مانند تار دیدن یا دوتایی دیدن

14- سردرد

15- بروز مشکلات جنسی

عارضه سروتونین و رابطه آن به SNRIs :

یکی از عوارض جانبی نادر اما خطرناک SNRIها عارضه سروتونین است . این عارضه به علت افزایش شدید سروتونین در مغز به وجود می آید و یکی از عوامل آن می تواند مصرف همزمان این داروها با MAOIها باشد . به همین دلیل هرگز SNRIs و MAOIs را همزمان و یا با فاصله کمتر از دو هفته مصرف نکنید .البته این عارضه به علت مصرف SNRIها با دیگر داروها نیز ممکن است رخ بدهد .

مصرف مسکن ها مانند ترامادول ، داروهایی که برای درمان میگرن استفاده می شوند مانند Rizatriptan و Sumatriptan و مکمل هایی که باعث افزایش سروتونین می شوند می توانند به SNRIها در بروز عارضه سروتونین کمک کنند .

علائم این عارضه شامل موارد زیر می شود :

1- دست پاچگی

2- بی قراری

3- توهم

4- آشفتگی بسیار زیاد

5- نوسان در فشار خون

6- افزایش ضربان قلب

7- حالت تهوع و استفراغ

8- تب کردن

9- دچار حمله شدن

10- رفتن به کما

دسته Norepinephrine and Dopamine Reuptake Inhibitors یا ( NDRIs ) :

داروهای این دسته شامل:

1- Bupropion HCL

2- Bupropion SR

3- Wellbutrin XL

می باشند . این داروها افزایش دهنده ی میزان نوراپی نفرین و دوپامین هستند. داروی Bupropion در سه حالت مختلف مصرف می شود .

در بعضی موارد این دارو سه بار در روز مصرف می شود که به این حالت ، حالت ضروری یا HCL گفته می شود . در حالت دیگر که Slow Release یا SR نام دارد Bupropion دو بار در روز مصرف می شود . XL حالت دیگر مصرف این دارو است که در این حالت Bupropion فقط روزی یک بار مصرف می شود .

داروی Trazodone :

این دارو ترکیبی از Reuptake Inhibitors و Receptor Blockers است و دارای اثر تسکین بخش و ضد افسردگی است .

داروی Remeron :

این دارو جز NaSSAها محسوب می شود . Remeron یک داروی ضد افسردگی جدید است و ثابت شده در درمان افرادی که به داروهای SSRIs مقاوم هستند موثر است .

دسته Monoamine Oxidase Inhibitors یا ( MAOIs ) :

داروهای این دسته عبارتند از :

1- Phenelzine یا ( Nardil )

2- Tranylcypromine یا ( Parnate )

3- Isocarboxazid یا ( Marplan )

4- Selegiline یا ( Emsam )

اسامی درون پرانتز نام های تجاری هستند .

نحوه عملکرد MAOIها :

یکی از سه انتقال دهنده عصبی در مغز Monoamines نام دارد که شامل سروتونین ، نوراپی نفرین و دوپامین می شود . این انتقال دهنده های عصبی در ارسال پیام در مغز موثرند .

Monoamines به وسیله یک پروتئین به نام Monoamines Oxidase از بین می رود .

داروهای ضد افسردگی MAOIs با متوقف کردن و از بین بردن Monoamines Oxidase عمل می کنند و مانع از بین رفتن انتقال دهنده های عصبی می شوند . زمانی که انتقال دهنده های عصبی از بین نروند و مقدار آنها افزایش یابد ، در مغز ذخیره می شوند . از آنجا که کمبود Monoamines به نظر می رسد عاملی برای افسردگی باشد در نتیجه MAOIها با جلوگیری از Monoamines Oxidase باعث افزایش Monoamines می شوند و این بهبود افسردگی می شود .

متاسفانه پروتئین Monoamines Oxidase تنها انتقال دهنده های عصبی را از بین نمی برد بلکه یک آمین دیگر به نام تیرامین را نیز از بین می برد . تیرامین مولکولی است که در میزان فشار خون تاثیر می گذارد . بنا براین زمانی که از Monoamines Oxidase جلوگیری می شود ، میزان تیرامین (Tyramine) نیز افزایش می یابد و اعث افزایش فشار خون می شود .

در حالی که افزایش انتقال دهنده های عصبی مفید است ، افزایش تیرامین خطرناک است . تیرامین می تواند باعث افزایش فشار خون بطور ناگهانی شود . و این افزایش چنان زیاد است که باعث ترکیدن رگ ها در مغز می شود .

هر بار که شما غذاهایی مانند جگر مرغ ، پنیر ، باقلا با پوست و یا ترشی ماهی می خورید میزان تیرامین در مغز افزایش می یابد . آنزیم Monoamines Oxidase به طور طبیعی کنترل کننده میزان تیرامین است و مانع افزایش آن می شود اما زمانی که ار داروهای MAOIs استفاده می کنید که در واقع باز دارنده این آنزیم هستند ، میزان تیرامین افزایش می یابد . زمانی که این داروها برای اولین بار در سال 1960 معرفی شدند کسی از رابطه میان تیرامین و این داروها مطلع نبود بنابراین افراد زیادی در اثر خون ریزی مغزی کشته شدند . دیگر بیماران نیز دچار سر درد بسیار شدید می شدند که ناشی از افزایش فشار خون بود . این عوارض جانبی بسیار نگران کننده بود چراکه کسی علت آنها را نمی دانست .

سرانجام یک داروساز انگلیسی متوجه شد که همسرش که از این داروها استفاده می کرد هنگام خوردن پنیر دچار سردرد می شود و پس از تحقیقاتی به راز این داروها پی برد . اما این داروها چنان خطرناک فرض می شدند که با وجود آگاهی از رابطه میان تیرامین و Monoamines Oxidase نیز از فروش آنها برای مدتی جلوگیری شد و این داروها را ممنوع اعلام کردند .

بعد از مدتی MAOIها دوباره در داروخانه ها به فروش رسید چراکه بعضی از بیماران با دیگر داروها درمان نمی شدند . اما با این حال MAOIها آخرین گزینه پزشکان هستند .

انواع MAOIها و دوز آنها :

1- Phenelzine یا ( Nardil )

شروع دارو : 15 میلی گرم در روز

حداکثر دوز : 60 میلی گرم در روز

2- Tranylcypromine یا ( Parnate )

شروع دارو : 30 میلی گرم در روز

حداکثر دوز : 60 میلی گرم در روز

3- Isocarboxazid یا ( Marplan )

شروع دارو : 30 میلی گرم در روز

حداکثر دوز : 30 میلی گرم در روز

افرادی که نباید از MAOIها استفاده کنند :

اگر شما دارای مشکلات قلبی ، صرع ، برنشیت ، آسم و یا فشار خون بالا هستید و یا اگر از رژیم غذایی خاصی باید پی روی کنید ، اگر بسیار فعال هستید ، اگر هیجانی و یا شیزوفرنیک هستید نباید از MAOIها استفاده کنید .

محدودیت های غذایی :

اگر از MAOIها استفاده می کنید نباید از غذاهای زیر مصرف کنید :

1- غذاهای مانده

2- نوشیدنی های الکل مخصوصا Chianti ( نوعی شراب قرمز ایتالیایی ) ، Sherry ( نوعی شراب شیرن یا تلخ اسپانیایی ) ، Liqueurs ( نوشابه های الکلی طعم دار) و آبجو

3- آبجو یا شراب کم الکل یا بدون الکل

4- ماهی کولی یا شاه ماهی

5- سوسیس

6- خاویار

7- پنیر ( خوردن پنیر روستایی یا خانگی مانعی ندارد )

8- غذاهای تخمیر شده

9- انجیر

10- میوه های بسیار رسیده مانند موز

11- جگر مرغ

12- گوشت غیر تازه

13- گوشت دودی یا در شراب گذاشته شده

غذاهایی که خوردن آنها مانعی ندارد :

1- اوکادو ( نوعی میوه شبیه به گلابی )

2- کافئین ( قهوه و چای )

3- شکلات

4- تمشک

5- کلم

6- سوپ

7- ماست

عوارض جانبی MAOIها :

1- بالا رفتن فشار خون

2- درد شدید در قفسه سینه

3- سردرد شدید

4- افزایش تعرق

5- گرفتگی یا دردناک شدن گردن

6- آهسته یا تند شدن ضربان قلب

7- حساس شدن به نور

8- حالت تهوع و استفراغ

در صورت بروز علائم فوق مصرف داروها را قطع کرده و بلافاصله طلب کمک کنید .

دیگر علائم شامل موارد زیر می شوند :

1- سرگیجه شدید مخصوصا زمانی که از حالت نشسته بلند می شوید یا خم می شوید

2- اسهال

3- ورم پا

4- اضطراب و نا آرامی

5- تیره شدن ادرار

6- تب کردن

7- تحریکات پوستی مانند خارش یا جوش یا کهیر

8- گلو درد

9- زرد شدن پوست یا چشم

در صورت بروز علائم فوق پزشک خود را در جریان بگذارید .

عوارضی که چندان خطرناک نیستند :

1- تار شدن بینایی

2- کاهش توانایی جنسی

3- مشکلات ادراری

4- خواب آلودگی

5- سردرد ملایم

6- افزایش وزن

7- بیقراری

8- سستی یا لرزش

9- خستگی و ضعف

10- یبوست

11- مشکلات مربوط به خواب

12- کاهش اشتها

13- خشک شدن دهان

14- تکان های ناگهانی عضلات هنگام خواب

15- سرگیجه خفیف

MAOIها و دیگر داروها :

بعضی داروها را هرگز نباید با MAOIها همزمان مصرف کرد و بعضی دیگر را فقط با تشخیص پزشک می توان مصرف کرد . اگر هر یک از داروهای زیر را مصرف می کنید حتما پزشک خود را قبل از مصرف MAOIها مطلع کنید :

1- داروهای ضد آلرژی (شامل قطره های بینی و اسپری)

2- داروهای ضد اشتها

3- داروهای ضد هیستامین

4- داروهای ضد روان پریشی

5- Antivert ( نام تجاری داروی Meclizine که برای درمان استفراغ و سرگیجه استفاده می شود )

6- داروهایی که برای درمان آسم استفاده می شوند

7- Atrovent ( نام تجاری داروی Ipratropium که برای درمان نفس تنگی استفاده می شود )

8- داروهای فشار خون

9- Bucladin

10- BuSpar ( نام تجاری داروی Buspirone که برای درمان Anxiety Disorders استفاده می شود )

11- کوکائین

12- داروهایی که برای درمان سرما خوردگی استفاده می شوند

13- Demerol ( نام تجاری داروی Meperidine که نوعی مسکن است ) مصرف این دارو با MAOIها باعث مرگ می شود .

14- Dextromethorphan ( نام تجاری داروی Phenylephrine که برای باز کردن گرفتگی بینی ناشی از سرما خوردگی و آلرژی استفاده می شود )

15- Ditropan ( نام تجاری داروی Oxybutyhin که برای کنترل ادرار استفاده می شود )

16- Lavodopa ( برای درمان پارکینسون استفاده می شود )

17- Flexeril ( نام تجاری داروی Cyclobenzaprine که برای شل کردن عضلات استفاده می شود )

18- انسولین

19- Ludiomil ( نام تجاری داروی Maprotiline که برای درمان افسردگی و اختلال دوقطبی استفاده می شود )

20- Marezine ( دارویی برای درمان سرگیجه و بیماری های حرکتی )

21- دیگر انواع MAOIها

22- Norflex ( نام تجاری داروی Orphenadrine که برای درمان گرفتگی ، کشیدگی و رگ به رگ شدن عضلات استفاده می شود )

23- Norpace (نام تجاری داروی Disopyramide که برای درمان نا منظم بودن ضربان قلب استفاده می شود )

24- Phenergan ( نام تجاری داروی Promethazine که برای درمان آلرژی استفاده می شود )

25- Pronestyl ( نام تجاری داروی Procainamide که برای درمان نا منظم بودن ضربان قلب استفاده می شود )

26- Prozac ( نام تجاری داروی Fluoxetine که برای درمان افسردگی و OCD استفاده می شود )

27- Quinidex

28- Ritalin ( نام تجاری داروی Methylphenidate که برای درمان کمبود توجه و فعالیت یا ADHD استفاده می شود .

29- داروهایی که برای سینوس استفاده می شوند

30-Symmetrel ( نام تجاری داروی Amantadine که برای درمان پارکینسون استفاده می شود )

31- Tegretol ( نام تجاری داروی Carbamazepine که برای درمان صرع استفاده می شود)

32- Temaril ( نام تجاری داروی Trimeprazine )

33- داروهای دسته TCAs

34- Tryptophan ( نوعی آمینو اسید )

35- Urispas ( نام تجاری داروی Flavoxate که برای درمان کاهش درد ، کاهش دفعات ادرار و شب ادراری استفاده می شود )

36- Bupropion

لیست داروهای ضد افسردگی :

Anafranil (clomipramine)

Asendin (amoxapin)

Aventyl (nortriptyline)

Celexa (citalopram hydrobromide)

Cymbalta (duloxetine)

Desyrel (trazodone HCl)

Elavil (amitriptyline)

Effexor (venlafaxine HCl)

Emsam (selegiline)

Etrafon (perphenazine/amitriptyline)

Fluvoxamine maleate

Lexapro (escitalopram hydrobromide)

Limbitrol (chlordiazepoxide/amitriptyline)

Ludiomil (maprotiline)

Marplan (isocarboxazid)

Nardil (phenelzine sulfate)

Nefazodone HCl

Norpramin (desipramine HCl)

Pamelor (nortriptyline)

Parnate (tranylcypromine sulfate)

Paxil (paroxetine HCl)

Pexeva (paroxetine mesylate)

Prozac (fluoxetine HCl)

Remeron (mirtazapine)

Sarafem (fluoxetine HCl)

Seroquel (quetiapine)

Sinequan (doxepin)

Surmontil (trimipramine)

Symbyax (olanzapine/fluoxetine)

Tofranil (imipramine)

Tofranil-PM (imipramine pamoate)

Triavil (perphenazine/amitriptyline)

Vivactil (protriptyline)

Wellbutrin (bupropion HCl)

Zoloft (sertraline HCl)

(Zyban (bupropion HCl

اسامی درون پرانتز نام های غیر تجاری داروها هستند .